Çalakiyên li Tirkiyê û Helwesta Ewropiyan

Ev çend roj in li Tirkiyê çalakiyên protestoyî çê dibin. Çendî heman çalakî bi armanca protestokirina karê şaredariya Stenbolê hatibin dest pê kirin jî, di rojên dawî de ew lidijî siyaseta hikûmeta AKP’ê lipêş ketin. Wusa diyar e ku ji vê demê bi şûn de AKP nikare tenê li gorî berjewendiyên xwe nîzamê bide Tirkiyê.

Dema ez vê gotarê dinivîsim çalakî bi dorfirehî didomin. Li gorî agahiyan, ne tenê li Stenbolê, herwuha li Enqerê û li pirr deverên din ên Tirkiyê û Kurdistanê jî bi heman armancê çalakî hene.

Çend rojên destpêkê rayedarên welatên ewropî tu helwest raber ne kirin. Piştî ku çalakî dorfireh bûn û lidijî hikûmeta AKP’ê bihêz bûn rayedarên Yekîtiya Ewropayê (YE), bi taybetî berpirsyarên  Komisyan û Parlemana Ewropayê, daxûyanî weşandin. Di daxûyaniyên  rayedarên ewropî de hem piştgiriya çalakiyan hate kirin û hem jî tê xwestin ku çalakî ji çarçoveya qanûnan dernekevin û bi şeweyên demokratîk pêk werin.

Seroka Komsyona Hevbeş ya Tirkiye-PE Hélène Flautre û Serokên hemû  Komên PE’yê bi daxûyaniyên xwe piştgirî didin çalakiyan û bangê li hikûmeta tirk dikin ku ew guh bide dengê çalakvanan. Lêbelê di hemû daxûyaniyên Ewropiyan de piştgiriyekê veşartî jî ji bo AKP heye.

Beriya her tiştê Tirkiye û hikûmeta AKP’ê ji bo hêzên rojavayî xwedî wateyekê girîng in. Ne Amerîka û ne jî Ewropa naxwazin, bi taybetî di vê demê de, Tirkiye pir tevlihev bibe. Ji bo van hêzan pirr giring e ku Tirkiye, bi rêveberiya AKP, weke nimûne bê parastin ku ew bikaribin wê ji bo parastina berjewendiyên xwe bikar bînin. Lewre di daxûyaniyên pirraniya rayedarên rojavayî de piştgiriyekê veşartî ji bo AKP tê kirin. Wezîrê karê derve yê Fransa Laurent Fabius da xûyan ku « Çalakiyên li Tirkiyê çê dibin bahara Tirkiyê nîn e, lê belê ew xwedî xeteriyekê mezin in, lewre divê hikûmeta tirk bi rêbazên demokratîk û biaqilane tevbigere ».

Li Ewropayê jî, bi pêşengiya cur be cur komele û rêxistinên Tirkan û Kurdan hin çalakî çê bûn û çê dibin. Min dîqet kir, heya naha tu çalakî ji aliyê Ewropiyan ve nehatiye destek kirin, tevlêbûna Ewropiyan çê nebûye.

Wusa diyar e ku Ewropî heya demekê wê helwesta xwe neguherînin. Eger çalakiyên mijara gotinê pirr fireh bibin û hikûmeta AKP’ê bixin nava tengasiyekê mezin û siyaseta Tirkiyê bikeve nava rewşekê bêîstikrar wê demê dibe ku Ewropî, û herwuha Emerîkî û hêzên din yên rojavayî, bikevin nava çêkirina senaryoyan. Ji bo van hêzan pirr zehmet nîn e ku li Tirkiyê ji xwe re hevkaran peyde bikin. Lêbelê, li gorî şêweya çalakiyan, ev qad hê li derveyê îhtimalan e.

Hêzên rojavayî herdem li gorî berjewendiyên xwe tevdigerin, ferseta ku derkeve holê wunda nakin. Heya naha ew ji xwe re AKP weke hevkarekê baş bikar tînin, lêbelê eger AKP bikeve nava xeteriyê helwesta rojavayiyan pirr zû dikare bê guhertin.

Ahmet DERE / 03.06.2013

Ev nivîs du Rûdawê de hatiye weşandin