19.06.2014

İŞİD û Hêzên Rojavayî

Tê zanîn ku İŞİD beşekê El Qaîde ye. Herwiha tê zanîn ku El Qaîde ji aliyê Emerîka ve hatiye avakirin û mezin kirin. Lê belê heman hêz ji demekê şûn ve berê xwe daye Emerîka û hêzên Rojavayî. Lewre ji salên 2000’î vir ve ev hêzên terorîst bûn in ‘bela’ serê Emerîka û ya Ewropayê jî.

Piştî ku İŞİD ket Musulê rewşa heman hêzê bû ye mijara sereke ya hêzên Rojavayî (bi Taybetî Emerîka û Yekîtiya Ewropayê). Ji hefteya borî vir ve, digel mehên havînê û herwiha digel ku hê Parlemetoya Ewropayê dest bi karê xwe nekiriye, di korîdorên saziyên YEyê de cur be cur civîn pêk tên. Di hemû civînan de rayedarên NATOyê jî cih digirin. Wusa diyar e ku hêzên Ewropî li ser mijara êrişekê leşkerî jî disekinin. Lê belê, li gorî ku ez dişopînim, hêzên Ewropî naxwazin yekser bikevin nava hewldanên leşkerî. Beriya ku biryara êrişekê leşkerî bigirin ew dixwazin rêbazên siyasî û yên ‘din’ bikar bînin.

Çin in rêbazên ‘din’ ?

Weke têzanîn roja 16’ê vê mehê Sekreterê NATOyê Anders Fogh Rasmussen li Tirkiyê bû. Çendî mijara fermî ya heman serdanê cuda be jî, di hemû hevdîtinên wî de mijara İŞİDê hate guftugoh kirin. Bi rêya heman serdanê NATO dixwaze bi rêya hêzekê weke Tirkiyê çareseriyekê bibîne. Bê guman rayedarên Ewropî û herwiha Sekreterê NATOyê têkîliyên di navbera İŞİD û Tirkiyê de dizanin. Ji ber heman sedemê ew dixwazin karta Tirkiyê bikar bînin. Digel mijara Konsolosa Tirkiyê a Musulê, rayedarên tirk, bi taybetî yên AKPê, naxwazin bikevin nava germahiya mijarê. Ew dixwazin rewşê bişopînin, kengê li gorî berjewendiyên wan tiştekê derket holê wê demê ew ên bikevin nava lebatan. Tişta ku vê gavê dixûyê ev e.

Li Ewropayê mijara İŞİDê û ya rewşa li Îrakê ji nêz ve tê şopandin. Ji bilî hewldanên saziyên YEyê, li welatên navîn yên Ewropayê jî heman mijar bi awayekê zinde tê şopandin. Bi taybetî welatên weke Îngilîstan û Fransa di vî warî de xwedî hewldanên taybet in. Eger İŞİD bandora xwe hinekê din li Îrakê fireh bike dibe ku Emerîka, Îngilîstan û Fransa bikevin nava hewldanekê taybet ; rêbazên leşkerî.

Weke tê zanîn ji 12ê mehê vir ve maçên Kûpa Cîhanê jî dest pê kirine. Li hemû welatên Ewropayê heman maç bi awayekê balkêş tên şopandin. Çav û guhên girseyên gel li heman maçan in. Lê belê digel heman maçan dîsa jî di televîzyon, radyo û rojnameyên ewropî de mijara İŞİD û ya rewşa li Îrakê cihekê mezin digire. Di rûpelên yekem yên rojnameyan de heman mijar cihê xwe diparêze. Lewre mirov dikare fem bike, digel ku ew naxwazin û herwiha heya ku ji destê wan were ew ên xwe jê dûr bigirin jî, Ewropî dixwazin raya xwe a giştî ji êhtimala êrişekê leşkerî re jî amade bikin.

Vê gavê êrişa leşkerî hê nehatiye biryar kirin, lê belê eger rewş wisa bidome heman êhtimal dikare di nava demekê kurt de jî bikeve pratîkê. Lewre her tişt di her demê de dikare biqewume.

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

8.06.2014

Wêneyê nû yê Parlementoya Ewropayê

Di dawiya meha borî de li 28 welatên Yekîtiya Ewropayê (YE) hilbijartinên Parlementoya Ewropayê (PE) pêk hatin. Li tevahiya welatên YE’yê tenê ji %44 hilbijêr çûnin ser sandoqan. Ev cara yekem e ku wuqasan kêm hilbijêr diçin ser sandoqên hilbijartina endamên PE’yê. Li gorî pisporan ev şiyarî ye ku Ewropî didin saziya bilind ya YE’yê.

Bi van hilbijartinan wêneyê PE’yê hinekê guherî ye. Li tevahiya welatên Ewropayê partiyên rastgir hêza xwe zêde kirine. Yên ku zêde deng winda kirine hêzên Xirîstiyan Demokrat û Sosyalîst in. Ev her du Kom yên ku di PE’yê de xwedî zêdetir endaman bûn.

Piştî hilbijartinên nû hêza Komên Xirîstiyan Demokratan û Sosyalîstan kêm bû. Xirîstiyan Demokratan 60 kursî, Sosyalîstan jî 7 kursî wunda kirin. Miqabilê van du Koman, Rastgiran bi tevahî nêzê 60 kursiyan zêde kirin. Eger rastgir hemû di nava Komekê de bicivin, ev dibe cara yekem e ku di PE’yê Rastgir dibin xwedî hêza sêyem.

Digel vê rewşa nû ya PE’yê, dîsa wêneyê PE’yê rengê xwe pirr neguherî ye. Dîsa Koma herî mezin ya Xirîstiyan Demokratan e, ya duyem jî ya Sosyalîstan e. Yanê hê jî di vê saziya herî bilind ya YE’yê de Komên Xirîstiyan Demokratan û ya Sosyalîstan xwedî sozên in.

Çendî di rêza Koman de guhertin tine be jî, wê ji vir û pê de girtina biryaran bi zehmet derbas be. Di demên borî de Rastgiran hewl didan ku li pêşiya pirr biryarên ji bo hevgirtina YE’yê keleman çêkin. Lê belê ew nikaribûn ser bikevin. Wusa diyar e ku ji vir bi şûn de ew ên bikaribin hin tiştan bikin….

Di van rojan de Serokên welatên YE’yê li ser mijara destnişankirina Serokê Komisyona Ewropayê disekinin. Çendî Koma Xirîstiyan Demokratan hinekê hêza xwe winda kiribe jî dîsa şansê berendamê heman Komê Jean-Claude Juncker zêde ye. Li gorî ku ez dişopînim, di dawiya vê mehê de wê Jean-Claude Juncker bê destnişan kirin. Piştî 1’ê meha Tîrmehê wê heman mijar bikeve rojeva PE’yê jî. Ez bawer nakim ku encam bi sûrprîz be.

Guhertina ku di wêneyê PE’yê de derketiye holê wê bandorê li ser siyaseta YE’yê bike. Ji vir bi şûn de wê soza partiyên rastgir zêdetir bibandor be. Bi taybetî li welatên weke Fransa û Holanda wê hin guhertinên berbiçav jî derkevin holê.

Gelo wê ev rewşa nû ji bo me Kurdan tiştekê nû biafirîne ?

Ez bawer nakim ku tiştekê pirr awarte derkeve holê. Jiber ku siyaseta YE’yê, bi taybetî a derbarê Kurdan de, li gorî berjewendiyên giştî yên Ewropayê çê dibe. Çi Rastgir û çi jî Çepgir li vê parzemînê bibin desthilatdar jibo me pirr tiştan nagiherîne. Heya naha di PE’yê de carna Komên Rastgir jî derbarê Kurdan de hin gavan avêtine, bi taybetî kiryarên dewleta tirk rexne kirine. Ji vir bi şûn de jî wê heman rewş xwe mihafize bike. Ya herî girîng ew e ku Kurd bizanibin karê dîplomasî û lobiyê bimeşînin.

Not : Ev nivîs di Rûdaw’ê de hatiye weşandin.