13.09.2013

Vê Carê Ewropî Şer Naxwazin

Civîna G20 ku li Rusya’yê, bajarê St. Petersburg’ê pêkhatî rewşekê nû derxist holê. Weke demên borî êdî Ewropa lipey Emerîka naçe. Her pêşniyara ku ji aliyê Emerîkiyan ve bê kirin ji aliyê Ewropiyan ve nayê pejirandin. Bi awayekê din mirov dikare bêje ku Ewropî diguherin.

Beriya ku civîna G20 pêk were serokê Emerîka û yê Fransa’yê hêvî dikirin ku ew ê di heman civînê de alîkariya pirraniya welatên Ewropî bigirin û lidijî rejîma Baas ya Sûriyê mudaxaleya leşkerî pêkbînin. Lê belê wisa nebû, ji derveyê Fransa’yê ti welatekî din piştgiriya heman daxwazê nekir. Di heman civînê de giraniya Rûsya û ya Çîn’ê zêdetir derket pêş.

Digel helwesta şerxwaz ya serokê Fransa François Hollande, li gorî anketên ku çêdibin pirraniya Fransiyan alîgirê mudaxaleyekê leşkerî nîn e. Di nava Partiya Sosyalîst de jî kesên ku helwesta François Hollande napejirînin hene. Lewre Serokê heman welatî neçar ma ku bêje « Eger Kongreya Emerîka ji şer re nebê erê Fransa bi tena serê xwe nakeve nava operasyonekê leşkerî ». Ez vê mesaja Hollande weke sînyalekê guhertina helwestê dibînim.

Ji derveyê Fransa ti welatekî ewropî ku alîgirê mudaxaleya leşkerî ye tine. Ewropa ku hê di nava tengasiya aborî de ye naxwaze bikeve nava şer. Herwiha êdî Ewropî naxwazin li pey Emerîka biçin û ji hegemoniya wê re bingehê ava bikin. Ev tê wateya ku ; êdî pêvajoyekê nû di navbera têkîliyên emerîkî û ewropî de hatiye vekirin. Bi awayekê dîrekt nebe jî, bi rêbazekê endîrekt heman pêvajo dest pê kiriye.

Digel encamên civîna G20, dîsa jî hê îhtimala mudaxaleyekê leşkerî heye. Eger Kongreya Emerîka destûrê bide operasyonekê leşkerî wê ev îhtimal zêdetir bibe. Heya vê dema ku ez van rêzan dinivisînim jî derbarê helwesta Kongreya Emerîka’yê de agahiyekê net tine.

Roja duşemê agahiyên derbarê hevdîtina telefonîk ya di navbera John Kerry û Sergeï Lavrov de hate weşandin. Li gorî ku ez dişopînim ; dibe ku di rojên pêş de di navbera Rûsya û Emerîka’yê de rêbazekê « çareseriyê » bê dîtin. Civîna G20 bû sedemê hêzkirina helwesta bloka Rûsya û Çîn’ê. Giraniya helwesta Ewropiyan jî li aliyê bloka Rûsya û Çîn’ê ye.

Rêbazên ji bo « çareseriyê » çi û çawa dibin bila bibin êdî nema rejîma Baas li Sûriyê bikaribe xwe li ser nigan bigire. Heya dawiya vê salê wêneyê pêşeroja Sûriyê wê zelal bibe.


Ahmet DERE  /  10.09.2013

Ev nivîs di Rûdaw’ê de hatiye weşandin

1.09.2013

Dengê Zengilê Şer

Van rojan hêzên Ewropî û Emerîka ketine nava hewldanên ji bo amadekariyên êrima lidijî rejîma Baas. Mesajên ku ji Washington, London û Parîs’ê tên diyar dikin ku ev hêzana di nava amadekariyên ciddî de ne. Li gorî hin ragihandinên taybet jî heman mijar bi awayekê zinde tê niqaş kirin.

Di çarçoveya konsepta Bihara Ereban de divê rejîma Baas bê xistin. An ew ê bixwe biçe, an wê bê xistin, jibilî vê yekê rêyekê din naxûyê.

Heya niha bi alîkariya Rûsya û Çin’ê Beşar Esad liberxwe da, lê belê diyar nîn e ku wê heya kengê Rûsya û Çin piştgiriya wî bikin. Di demên borî de jî me baş dît ku, hêzên weke Rûsya û Çin’ê dikarin helwesta xwe biguherin. Ev rastiya berjewendiyên dewletan e, bayê menfietê ji kû ve were ew berê xwe wê de dikin.

Piştî îddiaya ku dibê hêzên rejîma Baas çekên kîmyewî bikaraniye hêdî hêdî zimanê rayedarên Rûsya û yên Çin’ê jî diguhere. Çendî ne diyar e ku rejîma Baas heman çekan bikaranîbe jî fatûreya heman kiryarê ji wê re tê derxistin. Lewre wisa dixûyê ku di nava çend rojan de wê helwesta Rûsya û Çin’ê biguhere. Eger di siyaseta van du hêzan de ti guhertinekê çênebe  mirov dikare bêje ku wê pêvajoya şerê sar carekê din dest pê bike.

Beriya ku rayedarên YE û yên Emerîka’yê ragihînin ku ew ên bikevin nava amadekariyên « cuda » wezîrê karê derve yê Tirkiye’yê da xûyan ku welatê wî amade ye ku tevlî êrîşekê lidijî rejîma Baas bibe.

Rewşa Rojava’yê Kurdistan’ê rayedarên tirk kiriye nava hewldanên lezgîntir. Lewre tiştekê wisa ji bo dewleta tirk pirr asayî ye. Tenê ji bo ku Kurdên Rojava nebin xwedî statûyekê çi ji destê wan were ew ên bikin. Eger pêwîst be artêşa tirk dikare ji hêzên leşkerî yên Ewropî û Emerîkî re pêşengiyê jî bike. Dema ku statûya Kurdan dibe mijara gotinê dewleta tirk xwe ji ti zehmetî û xeteriyan dûr nagre.

Lê belê çawa ku rayedarên tirk hêvî dikin wê wisa nebe. Ne Emerîkî û ne jî Ewropî naxwazin dewleta tirk bi wan re pariyê parve bike. Lewre ew ê heya derekê ji hêza dewleta tirk îstifade bikin, lê belê ji xetekê bi şûn de ew ê nehêlin zarokên Osmaniyan bi wan re bibin xwedî heman mafan. Kesê ku van hêzên Rojavayî nas dikin bi hêsanî dikarin van gotinên min fêm bikin. Jiber ku me di dîroka Ewropî û Emerîkiyan de dubare mînakan dîtiye.

Çi û çawa dibe bila bibe, êdî rejîma Baas nikare xwe li ser nigan bigre, divê ew biçe an jî di xwe de guhertinên pir bingehîn pêkbîne.

Dengê zengilê şer hêdî hêdî nêzîk dibe.

Ahmet DERE  26.08.2013

Ev nivîs di Rûdaw’ê de hatiye weşandin