Vê Carê Ewropî Şer Naxwazin

Civîna G20 ku li Rusya’yê, bajarê St. Petersburg’ê pêkhatî rewşekê nû derxist holê. Weke demên borî êdî Ewropa lipey Emerîka naçe. Her pêşniyara ku ji aliyê Emerîkiyan ve bê kirin ji aliyê Ewropiyan ve nayê pejirandin. Bi awayekê din mirov dikare bêje ku Ewropî diguherin.

Beriya ku civîna G20 pêk were serokê Emerîka û yê Fransa’yê hêvî dikirin ku ew ê di heman civînê de alîkariya pirraniya welatên Ewropî bigirin û lidijî rejîma Baas ya Sûriyê mudaxaleya leşkerî pêkbînin. Lê belê wisa nebû, ji derveyê Fransa’yê ti welatekî din piştgiriya heman daxwazê nekir. Di heman civînê de giraniya Rûsya û ya Çîn’ê zêdetir derket pêş.

Digel helwesta şerxwaz ya serokê Fransa François Hollande, li gorî anketên ku çêdibin pirraniya Fransiyan alîgirê mudaxaleyekê leşkerî nîn e. Di nava Partiya Sosyalîst de jî kesên ku helwesta François Hollande napejirînin hene. Lewre Serokê heman welatî neçar ma ku bêje « Eger Kongreya Emerîka ji şer re nebê erê Fransa bi tena serê xwe nakeve nava operasyonekê leşkerî ». Ez vê mesaja Hollande weke sînyalekê guhertina helwestê dibînim.

Ji derveyê Fransa ti welatekî ewropî ku alîgirê mudaxaleya leşkerî ye tine. Ewropa ku hê di nava tengasiya aborî de ye naxwaze bikeve nava şer. Herwiha êdî Ewropî naxwazin li pey Emerîka biçin û ji hegemoniya wê re bingehê ava bikin. Ev tê wateya ku ; êdî pêvajoyekê nû di navbera têkîliyên emerîkî û ewropî de hatiye vekirin. Bi awayekê dîrekt nebe jî, bi rêbazekê endîrekt heman pêvajo dest pê kiriye.

Digel encamên civîna G20, dîsa jî hê îhtimala mudaxaleyekê leşkerî heye. Eger Kongreya Emerîka destûrê bide operasyonekê leşkerî wê ev îhtimal zêdetir bibe. Heya vê dema ku ez van rêzan dinivisînim jî derbarê helwesta Kongreya Emerîka’yê de agahiyekê net tine.

Roja duşemê agahiyên derbarê hevdîtina telefonîk ya di navbera John Kerry û Sergeï Lavrov de hate weşandin. Li gorî ku ez dişopînim ; dibe ku di rojên pêş de di navbera Rûsya û Emerîka’yê de rêbazekê « çareseriyê » bê dîtin. Civîna G20 bû sedemê hêzkirina helwesta bloka Rûsya û Çîn’ê. Giraniya helwesta Ewropiyan jî li aliyê bloka Rûsya û Çîn’ê ye.

Rêbazên ji bo « çareseriyê » çi û çawa dibin bila bibin êdî nema rejîma Baas li Sûriyê bikaribe xwe li ser nigan bigire. Heya dawiya vê salê wêneyê pêşeroja Sûriyê wê zelal bibe.

Ahmet DERE  /  10.09.2013

Ev nivîs di Rûdaw’ê de hatiye weşandin